Co to jest prostata i za co odpowiada u mężczyzn?

Co to jest prostata

Gruczoł krokowy, zwany prostatą bądź sterczem, to narząd niewielkich rozmiarów, wchodzący w skład układu narządów płciowych. Prostata występuje u mężczyzn, ale też u kobiet (w formie szczątkowej), jednak właściwie jedynie w męskim organizmie pełni ważne funkcje. Gruczoł krokowy odpowiada u mężczyzny za wydzielanie substancji, które stanowią materiał genetyczny dla plemników.

Spis treści artykułu:

Umiejscowienie prostaty

U mężczyzny gruczoł prostaty znajduje się w miednicy mniejszej, pod pęcherzem moczowych – otacza początkowy odcinek cewki moczowej, który prowadzi mocz z pęcherza na zewnątrz. Tylna część prostaty przylega bezpośrednio do odbytnicy (dzięki temu można badać prostatę przez odbytnicę). Z powodu umiejscowienia gruczołu, przerost prostaty stanowi duży problem dla mężczyzny, gdyż może uciskać cewkę moczową i powodować problemy z oddawaniem moczu. W chwili urodzenia prostata ma wielkość ziarna grochu, natomiast wraz z wiekiem stopniowo się powiększa (najbardziej w okresie dojrzewania). U większości mężczyzn około 50 roku obserwuje się stopniowe powiększanie się prostaty.

Prostata u mężczyzn – podstawowe funkcje

Gruczoł krokowy ma niejednorodną strukturę. Przez środkową strefę prostaty przebiegają przewody wytryskowe. Gruczoł krokowy odpowiada za produkcję wydzieliny, która wchodzi w skład nasienia (zawiera substancje stymulujące ruchliwość plemników, wpływające na prawidłowe pH spermy i niezbędne do syntezy DNA). W trosce o płodność, ale też ogólnie zdrowie i jakość życia, należy regularnie badać prostatę. Badaniem gruczołu krokowego u mężczyzny zajmuje się urolog. Choroby prostaty mogą być łagodne, jak na przykład niewielki przerost, ale dzięki profilaktyce można między innymi na podstawie antygenu sterczowego PSA zauważyć groźną chorobę nowotworową we wczesnym etapie rozwoju i szybko wprowadzić leczenie.


Prostata u kobiet – czy coś takiego istnieje?

Większość osób nie wie, że istnieje takie pojęcie jak prostata u kobiet, jednak gruczoł krokowy faktycznie ma swój żeński odpowiednik. Nie jest to oczywiście dokładny odpowiednik męskiej prostaty, jednak u kobiet gruczoł ten posiada podobne struktury, powstałe z takich samych komórek zarodkowych w okresie płodowych, co u płci męskiej. Za prostatę u kobiet uznaje się gruczoły przycewkowe (nazywane też gruczołami Skenego), które znajdują się wewnątrz warg sromowych większych. Gruczoły te mogą różnić się u kobiet rozmiarem i szczegółową budową. Gruczoły przedsionkowe mniejsze również produkują płyn, który jest podobny składem do tego wydzielanego u mężczyzn.

Gruczoł prostaty a gruczoł Skenego

Podobnie jak u mężczyzn, płyn ten trafia do cewki moczowej (niekiedy też do pochwy). Gruczoły przycewkowe wypełniają się płynem w czasie podniecenia seksualnego, co da się wyczuć przez ścianę pochwy. Napełnienie ciała gąbczastego krwią zauważalne jest też przez obrzęk tkanki otaczającej cewkę. W trakcie orgazmu występują rytmiczne skurcze mięśni, które powodują wyrzuceniem zgromadzonego płynu – to zjawisko nazywane jest kobiecą ejakulacją. Uwalniany przez kobietę płyn ma zasadowy odczyn, zawiera antygen PSA oraz sterczową fosfatazę PAP, a także ludzkie białko 1. Badania wskazują na to, że u około 60% kobiet jest zauważalne wydzielanie płynu w czasie orgazmu, natomiast u pozostałej grupy wielkość i struktura gruczołów przedsionkowych mniejszych wpływa na słabe wydzielania płynu bądź może również odpowiadać za niewystępowanie zjawiska ejakulacji u kobiety.

Źródła:
  1. Makal, Jarosław, et al. “System ekspertowy do wspomagania diagnozy łagodnego przerostu prostaty.” Pomiary Automatyka i Robotyka (2004): 7-8.
  2. Dybkowska, Ewa, Franciszek Świderski, and Bożena Waszkiewicz-Robak. “Spożycie ryb a ryzyko wystąpienia raka prostaty.” Advances in Hygiene & Experimental Medicine/Postepy Higieny i Medycyny Doswiadczalnej 68 (2014).